Wat moet je weten over online subculturen?

Dit artikel is deel van Sociale media

Online vind je talloze groepen of community’s rond gedeelde interesses en ideeën. Die online subculturen geven je een gevoel van herkenning en samenhorigheid. Tegelijk sturen ze mee je overtuigingen en de keuzes die je maakt. Vooral jongeren zijn daar erg vatbaar voor. Ontdek waarom online subculturen zo aanspreken en welke impact ze kunnen hebben.

Subculturen geven je wat je zoekt

Subculturen zijn iets van alle tijden. Online doen ze precies hetzelfde als offline: ze bieden je een eigen identiteit, zingeving en het gevoel dat je stem ertoe doet.

Het verschil is dat ze online sneller groeien en makkelijk toegankelijk zijn. Je kan er op elk moment instappen, contact leggen met gelijkgezinden en je laten meevoeren in een stroom aan content die de subcultuur versterkt.

Online subculturen delen:

een eigen stijl (kleding, muziek, …)
een eigen taal (slang, quotes)
herkenbare symbolen (emoji’s, poses)
een gedeelde kijk op de wereld (sense of belonging: je afzetten tegen de buitenwereld, maar je thuis voelen binnen je eigen groep)

Voorbeeld: dierenactivisten

Jongeren volgen Instagram- en TikTok-pagina’s die acties rond het welzijn van dieren belichten. Ze delen herkenbare symbolen zoals vlaggetjes in hun bio, protest-emoji’s (✊🌍) of foto’s van spandoeken. Via quotes als ‘People over animals? Animals over people!’ voelen ze zich verbonden met een groter geheel.

Voorbeeld: LGBTQ+ community

Op Instagram delen LGBTQ+ jongeren hun ervaringen via memes, herkenbare quotes en positieve boodschappen. Naast humor en relativerende inhoud bieden deze safe spaces ook steun en verbondenheid: jongeren voelen dat ze niet alleen zijn en vinden handvaten om hun identiteit met trots te omarmen.

Hoe beland je in een subcultuur?

Veel jongeren (maar ook volwassenen!) komen online in aanraking met subculturen via influencers. Ze volgen mensen die dezelfde interesses of ideeën delen en die daar regelmatig over posten. Omdat influencers een groot bereik hebben, kunnen ze mee bepalen hoe hun volgers denken, praten en zich gedragen. Hun invloed is groot, en die kan zowel positief als negatief zijn.

Influencers lijken vaak herkenbaar en ‘echt’. Ze delen persoonlijke verhalen, gebruiken humor, tonen hun dagelijkse leven en spelen in op situaties die jongeren herkennen. Dat maakt hun content geloofwaardig en laagdrempelig. Tegelijk zetten ze die strategieën heel bewust in. Daardoor voelen hun boodschappen subtiel en vanzelfsprekend aan. Jongeren hebben niet altijd door dat er ook een bepaalde visie of ideologie achter zit: niet alles wat influencers delen is neutraal, objectief of betrouwbaar.

Wanneer zijn subculturen problematisch?

Subculturen kunnen erg waardevol zijn voor jongeren die op zoek zijn naar hun identiteit. Maar in sommige gevallen worden er binnen subculturen problematische boodschappen of extreme ideeën gedeeld.

Hoe beland je in een online subcultuur?

Een jongen volgt een ‘personal trainer’ op Instagram. Tussen tips over fitness en voeding door deelt die ook boodschappen over wat een ‘echte man’ zou zijn, zoals: “Echte mannen beschermen vrouwen, vrouwen moeten zich naar hen schikken.” Zo worden via ogenschijnlijk onschuldige content ook traditionele en ongelijkwaardige ideeën over gender meegegeven.

Wat is de manosphere?

De manosphere is een verzamelterm voor online subculturen waarin sterk traditionele en stereotiepe ideeën over mannelijkheid, gender en seksualiteit circuleren. Deze gemeenschappen zijn vaak uitgesproken antifeministisch en verspreiden regelmatig vrouwenhaat (misogynie). Gedeelde overtuigingen en frustraties vormen er de basis voor een sterk gemeenschapsgevoel.

Voorbeeld: tradwives

Een meisje volgt een YouTube-kanaal over ‘homemaking hacks’. Naast recepten en tips om brood te bakken, verschijnen er ook uitspraken zoals: ‘Een vrouw is pas echt gelukkig als ze haar man en kinderen dient.’ De tradwife-subcultuur promoot conservatieve rolpatronen, waarin huishouden, zorg en gehoorzaamheid aan de man centraal staan.

Impact van subculturen

Subculturen kunnen dus een positieve, maar ook een negatieve invloed hebben.

Positieve invloed

Je kan gemeenschap, herkenning en steun in online groepen vinden, wat je zelfvertrouwen kan versterken.
Creatieve trends zoals upcycling of BookTok stimuleren duurzaamheid, lezen en zelfexpressie.
Activistische subculturen kunnen je aanzetten tot maatschappelijke betrokkenheid (bv. klimaatacties, solidariteit met Gaza).
Online mobilisatie kan druk op beleid en bedrijven uitoefenen (bv. campagnes tegen fast fashion, voor klimaatrechtvaardigheid).
Safe spaces kunnen je ruimte bieden om je identiteit te verkennen en ervaringen te delen (bv. LGBTQ+ community’s).

Negatieve invloed

Je kan onbewust een schadelijke levensstijl of wereldbeeld kopiëren.
Seksistische, racistische of anti-democratische ideeën kunnen genormaliseerd worden.
Mentale problemen kunnen verergeren door toxische zelfdiscipline of isolement.
Er kan groepsdruk ontstaan om je te gedragen volgens de normen van een subcultuur.
De polarisatie in de maatschappij kan toenemen.

Of een subcultuur positief of problematisch is, hangt af van de boodschap en hoe je daarmee omgaat. Het is dan ook belangrijk om je bewust te zijn van de invloed die subculturen kunnen hebben, om zo de nuance te bewaren.

Gepubliceerd op 14 december 2025