Kan je het je voorstellen, een leven zonder smartphone, laptop of tablet? Nochtans was het amper twintig jaar geleden heel vanzelfsprekend om quasi schermloos door het leven te gaan. De digitale balans? Niemand die daar toen wakker van lag!
Nog niet zo lang geleden (lees: tot voor de jaren 2000) hadden mensen nog niet de behoefte om continu bereikbaar te zijn. Logisch, want dat was ook helemaal niet mogelijk: gsm’s stonden nog in hun kinderschoenen en werden zelfs raar bekeken. Kijk maar naar dit filmpje uit 1998:
“Ja, eigenlijk is dat wel erg he, want vroeger kon je zonder gsm … Ik ben opgegroeid in een tijdperk dat er geen gsm bestond en nu kan je eigenlijk niet meer zonder.”
Met de komst van de gsm en later de smartphone kregen we er plots heel wat mogelijkheden, maar ook moeilijkheden bij. Terwijl de telefoon vroeger thuis stond en mensen wel zouden terugbellen als ze je écht nodig hadden, waren we ineens altijd en overal te bereiken.
Leuk, want zo missen we niks: is er die avond een feestje, dan zal je het snel horen. Maar wie z’n smartphone niet bij zich heeft, zal niets horen over een feestje. En zo wordt bereikbaarheid plots een must! We hebben het gevoel dat onze smartphone altijd in de buurt moet zijn, dat we snel moeten antwoorden op berichtjes en dat we elk telefoontje moeten opnemen.
“Of ik mijn smartphone altijd bij heb? Iedereen toch, omdat de maatschappij nu zo is. Vroeger stuurden we brieven, nu sturen we een sms.”
De smartphone en sociale media hebben een hoop nieuwe fenomenen in het leven geroepen, waaronder FOMO en JOMO:
Het kan soms moeilijk zijn om je telefoon niet bij te hebben. Niet alleen het gevoel onbereikbaar te zijn zorgt voor stress: mensen vinden het ook vervelend als ze niet meteen iets kunnen opzoeken of aan anderen kunnen laten weten dat ze wat later zullen zijn.
“Als ik mijn smartphone thuis eens vergeet, voel ik mij heel de dag verloren.”
Zeker met de komst van mobiele data kende de smartphone een groei: waar je ook bent, je kan altijd rekenen op je manusje-van-alles. Je smartphone is als een Zwitsers zakmes, dat op meerdere manieren zijn nut bewijst. Tegelijk zijn we daardoor de hele dag lang met verschillende dingen tegelijk bezig: terwijl we vroeger stipt om 19 uur naar het nieuws keken, kunnen we nu op elk moment onze favoriete nieuws-app checken.
Doordat je smartphone voor duizend en een dingen gebruikt kan worden, en dat de hele dag lang, merken mensen dat ze steeds moeilijker zonder kunnen. Hun digitale balans geraakt uit evenwicht.
Vooral voor jongere generaties is de smartphone vandaag niet meer weg te denken uit hun dagelijkse leven: 95% van jongeren tussen 12 en 18 jaar beschikt al over een eigen smartphone. Voor velen is het een soort verlengstuk van hun lichaam en identiteit. Toch gaan ook meer en meer jongeren op zoek naar hun digitale balans.
“Ja, mijn smartphone is deel van wie ik ben, hij plakt aan mij, het is bijna een vijfde ledemaat geworden.”
Is het voor jou een hele opgave om je smartphone af en toe links te laten liggen? Of vind je van jezelf dat je te veel tijd doorbrengt achter een scherm? Check onze tips om wat meer grip te krijgen op je schermtijd.
