Wat is gamification?

Dit artikel is deel van Gaming

Gamification is een techniek waarbij spelelementen, zoals punten of levels, worden toegevoegd aan producten en processen die niets met games te maken hebben. Het doel van gamification is gedragsverandering: ervoor zorgen dat mensen zich meer betrokken voelen bij het product of proces in kwestie.

5 toepassingen van gamification

Gamification is eigenlijk niets nieuws, en wordt al jarenlang toegepast in verschillende sectoren. Enkele voorbeelden:

In de Efteling spoort Holle Bolle Gijs kinderen aan om hun afval netjes in de vuilbak te gooien met de boodschap ‘Papier hier’. Telkens als je iets weggooit, hoor je een simpele dankjewel. Dat is een duidelijk spelelement: het krijgen van feedback en beloningen vormt een grote aantrekkingskracht van games.

Maak je op LinkedIn een profiel aan, dan krijg je bovenaan een voortgangsbalk te zien die aangeeft in welke mate je je profiel al hebt ingevuld. Er staat ook bij hoe sterk je profiel is op basis van de hoeveelheid informatie die je hebt neergeschreven. Deze voortgangsbalk toont gebruikers in welk level ze zich bevinden, net zoals in games.

De app Mysugr helpt diabetespatiënten om bij te houden wat ze eten, wat hun suikerwaarden zijn en hoeveel insuline ze zichzelf hebben toegediend. Daarvoor krijgen ze punten. Wie genoeg punten heeft, kan uiteindelijk het ‘suikermonster’ verslaan. De app stimuleert gebruikers met kleine beloningen en een duidelijk doel. Daarnaast zijn er ook ontelbaar veel stappentellers en fitnessapps die je via badges of een puntensysteem belonen voor je inspanningen.

Gamification wordt ook vaak voor marketingdoeleinden gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan het getrouwheidsprogramma van je lokale supermarkt, waarbij je punten krijgt voor elke aankoop die je doet. Heb je een bepaald aantal punten behaald? Dan kan je een gratis product uitkiezen of krijg je een mooie korting. Zo kunnen bedrijven hun klanten makkelijker aan zich binden. Soms ontwikkelen adverteerders ook ‘advergames’: een volledige game ter promotie van hun product.

Ook leerkrachten gebruiken regelmatig gamificationtechnieken om kinderen meer te betrekken bij de leerstof. Leerlingen kunnen bijvoorbeeld badges krijgen in plaats van punten of een level stijgen wanneer ze iets onder de knie hebben. Ook rollenspellen in de klas hebben veel gelijkenissen met games: wanneer kinderen een personage spelen, kunnen ze zich beter inleven in de wereld van dat personage.

Waarom werkt gamification?

Mensen houden van games. Het hoeft dus niet te verwonderen dat gamification goed werkt. In principe zijn er 2 redenen die het succes van gamification verklaren:

Het voegt een funfactor toe

Games zijn een vorm van entertainment, en er zijn maar weinig mensen die zich niet kunnen amuseren met een spel. Er zijn immers meerdere redenen waarom games zo aantrekkelijk zijn. Gamification voegt dan ook een zekere funfactor toe aan alledaagse producten of handelingen, waardoor je er meer plezier aan beleeft.

Het speelt in op onze intrinsieke motivatie

Er zijn verschillende vormen van gamification. Doelstellingen, punten, beloningen of een competitief element: die kleine spelmechanismen kunnen ervoor zorgen dat mensen zich meer betrokken voelen bij wat ze aan het doen zijn of dat ze zich gewaardeerd en erkend voelen. Het product of proces wordt met andere woorden gekoppeld aan positieve emoties. Zo wakkert gamification je intrinsieke motivatie aan. En als je intrinsiek gemotiveerd bent, dan doe je iets omdat je dat zelf graag wil.

Waarom gamification soms faalt

Er komt meer bij gamification kijken dan je denkt. Het is niet omdat je een puntensysteem gebruikt, dat je gamification-experiment sowieso zal slagen. Er zijn 3 zaken om zeker rekening mee te houden:

  1. Er moet een duidelijke link zijn tussen het spelelement en het product of het proces. Waarom zouden mensen in dit geval punten verzamelen? Is dat wel het meest logische spelelement om hier te gebruiken?
  2. Mensen moeten het gevoel krijgen dat ze iets waardevols krijgen voor hun tijd en moeite. Bijvoorbeeld door een interessante beloning aan de punten te koppelen.
  3. Het moet haalbaar en eenvoudig (maar niet té eenvoudig) blijven. Is het te verzamelen puntenaantal bijvoorbeeld te hoog of komen er allerlei voorwaarden bij kijken? Dan zullen mensen snel afhaken. 

Wat zijn serious games?

Gamification wordt weleens verward met serious gaming. Toch is er een duidelijk verschil: serious games zijn volwaardige games die een ander doel hebben dan enkel en alleen ontspanning.

Gepubliceerd op 30 juli 2021