Naar wat ben je op zoek?

Wat is victim blaming?

Dit artikel is deel van Sexting

Victim blaming betekent letterlijk ‘het slachtoffer beschuldigen’. Met andere woorden: iemand die een traumatische gebeurtenis meemaakt, zou volgens anderen zelf schuld hebben aan wat hem of haar overkomen is. Ontdek waarom mensen aan victim blaming doen en welke gevolgen dat heeft voor slachtoffers.

Wanneer gebeurt victim blaming?

Victim blaming gebeurt vooral bij seksueel geweld, zoals een verkrachting of aanranding. Ook het ongewenst doorsturen van naaktfoto’s valt daaronder (‘Hoe kon ze nu denken dat die foto’s niet zouden uitlekken?’). Daarnaast kan victim blaming zich ook in andere situaties voordoen, zoals bij pestgedrag (‘Hij had wel wat socialer kunnen zijn’) of bij overgewicht (‘Hoezo erfelijk? Je moet gewoon minder eten’).

Victim blaming, hoe komt dat?

Er zijn 2 psychologische verklaringen voor victim blaming:

Wie aan victim blaming doet, kent vaak niet het hele verhaal en weet niet precies waarom iemand intieme foto’s heeft doorgestuurd. Het is dan verleidelijk om zelf een verklaring te zoeken. Daarbij denken mensen al snel aan oorzaak en gevolg: het basisprincipe van rechtvaardigheid. Wie goed doet, wordt beloond. Maar het omgekeerde geldt natuurlijk ook. Als we iets niet kunnen verklaren, lijkt dat dan ook al snel de meest voor de hand liggende uitleg: het slachtoffer moet wel iets verkeerd gedaan hebben, waar hij of zij nu voor gestraft wordt.

Het idee dat een traumatische gebeurtenis ook ons kan overkomen, kunnen we maar moeilijk vatten. Daarom leggen we de schuld soms bij het slachtoffer: zelf zouden we ons nooit gedragen als het slachtoffer, dus behouden we de controle over wat we kunnen meemaken. We noemen dit de illusie van veiligheid. Dat is meteen ook de reden dat slachtoffers zichzelf soms de schuld geven: door te denken dat je eigen gedrag een gebeurtenis heeft uitgelokt, geloof je dat je het in de toekomst kan vermijden.

Meisjes versus jongens

Meisjes worden sneller geplaagd of gepest wanneer ze seksueel getinte foto’s hebben doorgestuurd. Ook door andere meisjes! Dit staat in schril contrast met jongens: voor hen is sexting bijna een statussymbool.

De impact van victim blaming

Victim blaming neemt vaak de vorm aan van ogenschijnlijk onschuldige uitspraken, maar die hebben meer impact dan je zou denken:

  • Het staat de verwerking van een trauma in de weg. Slachtoffers krijgen het gevoel dat ze de gebeurtenis hadden kunnen voorkomen en kunnen hun trauma geen plaats geven.
  • Het maakt slachtoffers kwetsbaar voor een nieuw trauma, omdat victim blaming hun zelfbeeld schaadt.
  • Het kan ertoe leiden dat daders amper of niet gestraft worden. Hoewel seksueel geweld wel degelijk strafbaar is, kan de publieke opinie de strafmaat beïnvloeden.
  • Toekomstige slachtoffers zullen minder snel klacht indienen, uit schrik dat ze zelf de schuld krijgen van wat er gebeurd is.

Lees verder

Meer dossiers
Gepubliceerd op 4 juli 2021