Wat is een algoritme?

Dit artikel is deel van Nepnieuws

Een algoritme is een stukje programmeertaal dat bestaat uit een eindige reeks instructies, die naar een zeker doel toewerken. Dat doel kan bijvoorbeeld zijn om mensen inhoud voor te schotelen die ze interessant zullen vinden in hun tijdlijn op sociale media. Een algoritme wordt vaak gebruikt om bepaalde beslissingen te automatiseren. Maar hoe werkt dat nu precies? 

Waarvoor worden algoritmes gebruikt?

Veel media(bedrijven) maken voor hun dagelijkse werking in meer of mindere mate gebruik van algoritmes:

  • Zoekmachines. Het algoritme van een zoekmachine voorspelt welke zoekresultaten het best aansluiten bij een zoekopdracht.
  • Nieuwsmedia. Om nieuws te personaliseren, schat het algoritme van nieuwswebsites of -apps in welke informatie past bij de interesses van gebruikers.
  • Reclamemakers. Dankzij algoritmes kunnen reclamemakers gerichter adverteren, door gepersonaliseerde advertenties te tonen aan internetgebruikers.
  • Sociale media. Het algoritme van sociale media werd ontwikkeld om de aandacht van gebruikers zo lang mogelijk vast te houden. Het vult hun tijdlijn met inhoud die lijkt op eerdere zoekopdrachten, likes, shares en reacties.

Toch vind je algoritmes niet alleen in de mediasector terug. Je kan ze in principe overal voor gebruiken. Ze worden ook gebruikt om interessante kandidaten te weerhouden bij sollicitaties, zelfrijdende auto’s kunnen er hindernissen door omzeilen en zelfs de politie experimenteert ermee om crimineel gedrag te voorspellen.

Hoe werkt een algoritme?

Een algoritme is een wiskundige formule, die altijd ontwikkeld wordt door mensen en die op elk moment kan worden aangepast. Daardoor is elk algoritme anders. Het enige dat algoritmes met elkaar gemeen hebben, is dat ze vertrekken van een zekere input (bv. een zoekopdracht) en steeds een doel hebben (bv. de beste zoekresultaten tonen). Welke stappen ze volgen om dat doel te bereiken, houden bedrijven liever voor zich.

Risico's van algoritmes

Voor bepaalde toepassingen hebben algoritmes informatie nodig van gebruikers. Daarvoor gebruiken ze cookies: kleine tekstbestandjes waarmee websites informatie bijhouden over je bezoek aan de website. Op basis daarvan kunnen algoritmes een profiel van jou samenstellen, waarmee ze bepalen welke inhoud je mogelijk interessant zal vinden. Weet dat websites altijd je toestemming nodig hebben om cookies te verzamelen.

Algoritmes kijken niet naar de inhoud van een bericht of advertentie, enkel naar de kans dat die inhoud jou zal aanspreken. Heb je dus ooit een filmpje gekeken over een dubieuze complottheorie, dan zal je misschien gelijkaardige filmpjes te zien krijgen in je tijdlijn. Zelfs als daar niks van aan is. Zo kunnen algoritmes de verspreiding van desinformatie in de hand werken.

Doordat algoritmes uitgaan van de interesses en voorkeuren van gebruikers, bestaat de kans dat mensen niet voldoende geïnformeerd worden. Zo zullen algoritmes op sociale media voornamelijk informatie tonen die aansluit bij je eigen wereldbeeld. Gebruik je geen andere informatiebronnen, dan wordt je manier van denken niet uitgedaagd. Dit kan polariserend werken.

Het is belangrijk om te onthouden dat algoritmes ontwikkeld worden door mensen. De beslissingen die een algoritme maakt, zijn dus sterk afhankelijk van de ideeën en waarden van de makers. Zo kunnen algoritmes vooroordelen en discriminatie versterken.

Gepubliceerd op 12 juli 2021