Wat is een deepfake?

Dit artikel is deel van Nepnieuws

Een deepfake is een audiovisuele versie van nepnieuws. Een deepfake-filmpje vertrekt van bestaande beelden, die vervolgens bewerkt of gemanipuleerd worden via kunstmatige intelligentie. Daarom zijn deepfakes ook een vorm van synthetische media. Deepfakes gaan verder dan gewone nepnieuwsartikels, doordat er geavanceerde technologie voor nodig is.

Hoe wordt een deepfake gemaakt?

Een deepfake maken doe je niet zomaar. Je hebt er zogenaamde ‘deep learning’ software voor nodig: software die via kunstmatige intelligentie nepvideo’s of valse audiofragmenten kan produceren. Die software analyseert bestaande beelden, en maakt gaandeweg een soort model van de eigenschappen van die beelden.

Gaat het om beelden van een mens, dan zal de software bijvoorbeeld leren hoe die persoon praat en beweegt. Nadien kan je met de software een fake filmpje maken, waarin je deze persoon eender welke uitspraak kan laten doen.

Dit bekende deepfake-filmpje van Obama werd ontwikkeld door de Amerikaanse nieuwswebsite Buzzfeed, om te tonen hoe deepfake in zijn werk gaat: 

You Won’t Believe What Obama Says In This Video! ?

Deepfakes en nepnieuws

Deepfakes zijn op dit moment nog een heel nieuw fenomeen. Tot nu toe zijn er dan ook geen deepfake-filmpjes die er echt in geslaagd zijn om als overtuigend nepnieuws de wereld rond te gaan. Vaak worden ze al snel ontmaskerd. Maar wat niet is, kan nog komen. Hoe beter de technologie achter deepfake-filmpjes wordt, hoe moeilijker het zal zijn om echte journalistieke beelden van nepfilmpjes te onderscheiden.

Zijn deepfakes altijd nepnieuws?

Deepfakes staan niet per se gelijk aan nepnieuws. De technologie wordt helaas ook gebruikt om valse pornofilmpjes van (doorgaans bekende) vrouwen te verspreiden. Maar er worden ook goede dingen mee gedaan. Aan de hand van deepfake-software kan een overleden acteur bijvoorbeeld nog steeds een rol spelen in een film.

Hoe herken je een deepfake?

De beste manier om te weten of je met een deepfake-filmpje te maken hebt, is om de beelden vertraagd af te spelen. Een onnatuurlijke manier van bewegen, ogen die niet knipperen, mondbewegingen die niet overeenkomen met wat er gezegd wordt, … Dergelijke zaken zullen dan sneller opvallen.

Ga daarnaast na of je het filmpje ergens anders kan terugvinden. Als het om écht nieuws gaat, zullen andere, betrouwbare nieuwsmedia de beelden vast en zeker ook delen. Is dat niet het geval, en heb je bovendien nog nooit gehoord van de bron? Wees dan op je hoede.

Hoe omgaan met synthetische media?

Journalist Tom Van de Weghe gaf op het jaarlijks Vlaams Mediawijs Congres een introductie in synthetische media en deepfakes. Hoe gaan we daar best mee om?

Gepubliceerd op 12 juli 2021