De relanceplannen
Hieronder bespreken we kort vijf relanceplannen vanuit vier verschillende beleidsdomeinen: Werk en Sociale Economie, Gelijke Kansen, Onderwijs en Welzijn.
Vlaamse Veerkracht: relanceplannen
Dit artikel is deel van
Digitale inclusie
In 2020 stelde de Vlaamse regering het relanceplan Vlaamse Veerkracht voor om de welvaart en het welzijn van Vlamingen te versterken na corona. Digitale inclusie kreeg daarin op verschillende beleidsdomeinen een prominente plaats. Vijf jaar later is het tijd om dat plan te evalueren en een nieuw beleid uit te tekenen.
- Budget: 50 miljoen
- Beleidsdomein en bevoegde minister: Sociale economie - Hilde Crevits (CD&V)
- Doelgroep: volwassen bevolking
Dit project financiert samenwerkingsverbanden die op lokaal niveau aan digitale inclusie werken in de vorm van digibanken. Momenteel zijn er in Vlaanderen 47 digibanken actief. De digibanken zetten in op drie doelstellingen:
- Gelijke toegang voorzien tot digitale technologie, door het voorwaardelijk beschikbaar stellen van laptops, schermen en andere hardware en ondersteuning in een specifieke context.
- Via opleiding en kennisdeling digitale vaardigheden versterken, zowel inzake persoonlijke vaardigheden als technische vaardigheden (vb. herstel van IT-materiaal).
- Via begeleiding zorgen voor een verbeterde digitale toegang tot essentiële diensten via zogenaamde fysieke ‘knooppunten’ of digipunten.
Meer informatie over digibanken vind je hier.
De financiering voor de Digibanken loopt nog tot juli 2026
- Budget: 50 miljoen
- Beleidsdomein en bevoegde minister: Binnenlands Bestuur - Caroline Gennez (Vooruit)
- Doelgroep: lokale besturen
Het actieplan Iedereen Digitaal ondersteunde lokale besturen om een e-inclusiebeleid uit te bouwen. Het doel was dat elk lokaal bestuur tegen 2024 een lokale digitale-inclusiewerking zou hebben waarbij ingezet wordt op de verschillende aspecten van digitale inclusie: toegang, vaardigheden, ondersteuning op maat en een gebruiksvriendelijke en toegankelijke digitale dienstverlening.
Het actieplan zorgde ook voor bovenlokale ondersteuning en acties.
- Budget: 375 miljoen
- Beleidsdomein en bevoegd minister: Onderwijs en Vorming - Zuhal Demir (N-VA)
- Doelgroep: hoofdzakelijk leerplichtonderwijs
Het Digisprong plan heeft 4 speerpunten:
- Een toekomstgerichte en veilige ICT-infrastructuur voorzien voor alle scholen van het leerplichtonderwijs (waaronder een digitaal toestel voor elke leerling vanaf het 5e leerjaar).
- Een sterk ondersteunend en doeltreffend ICT-schoolbeleid implementeren.
- ICT-competente leerkrachten en lerarenopleiders aanwerven en aangepaste digitale leermiddelen inzetten.
- Een kennis- en adviescentrum ‘Digisprong’ oprichten ten dienste van het onderwijsveld.
Digisprong werd intussen opgevolgd door het Digiplan.
- Budget: 60 miljoen
- Beleidsdomein en bevoegd minister: Onderwijs en Vorming - Zuhal Demir (N-VA)
- Doelgroep: volwassenenonderwijs
Het Edusprong plan heeft 4 speerpunten:
- Het volwassenenonderwijs vervult een belangrijke rol in het stimuleren van elke Vlaming om levenslang te blijven leren.
- Versterken van arbeidsmarktkansen via om- en bijscholen.
- Versterking van digitale competenties.
- Gericht inzetten op kwalificatie.
Edusprong werd intussen opgevolgd door het Digiplan.
- Budget: 5 miljoen
- Beleidsdomein en bevoegd minister: Welzijn – Caroline Gennez (Vooruit)
- Doelgroep: kinderen, jongeren en gezinnen in de Jeugdhulp
Bandbreedte staat voor een intensief digitaliseringstraject in de jeugdhulp. Met een combinatie van online én offline methodieken, wil men jongeren beter bereiken en meer wegen installeren voor jongeren naar jeugdhulp. Hoe?
- Het Burgerprofiel voor jongeren is een eerste realisatie. Minderjarigen vanaf 12 jaar kunnen daar hun jeugdhulphistoriek terugvinden.
- Ten tweede wordt er ingezet op een veilig digitaal communicatiekanaal waar jongeren, gezinnen en hulpverleners met elkaar kunnen communiceren.
- Verder komt er een groot vormingsaanbod om hulpverleners op te leiden tot mediacoaches. Die zullen een cruciale rol spelen binnen hun organisatie om ook collega’s aan boord te krijgen van de digitale sneltrein.
- Ook is er budget voorzien voor het screenen van 100 apps en sites voor jongeren, ouders en hulpverleners in de Jeugdhulp.
Meer weten over het digitale-inclusiebeleid van de afgelopen jaren? VUB en UGent schreven een onderzoeksrapport over de opkomst van het digitale-inclusiebeleid in België tussen 2020 en 2024. Dat vind je hier terug.
Evaluatie van de relanceplannen
Om te verzekeren dat de relancemiddelen zo efficiënt en impactvol mogelijk werden ingezet, kregen de VUB en de UGent drie opdrachten van de Vlaamse regering:
- Een jaarlijkse monitoring uitvoeren van de verschillende trajecten binnen het Iedereen Digitaal actieplan en de impact meten van uitgerolde trajecten.
- Drempels die digitaal kwetsbare doelgroepen ervaren, identificeren en op basis daarvan aanbevelingen formuleren over toekomstig beleid en de acties die nodig zijn.
- Lokale besturen en organisaties die werken rond digitale inclusie in Vlaanderen op de hoogte brengen van de aanbevelingen op netwerkevents rond digitale inclusie.
Lees het overzicht van de rapporten die in het kader van die opdracht geschreven zijn.
Daarnaast voerden de AP Hogeschool Antwerpen en de Universiteit van Antwerpen een evaluatiestudie uit naar de werking en de impact van de digibanken. Uit het rapport blijkt dat de digibanken duidelijk een behoefte vervullen bij bezoekers door de laagdrempelige ondersteuning en de uitbreiding van hun hulpnetwerk. Bezoekers zijn vaak erg tevreden over de dienstverlening van de digibanken en voelen zich meer vertrouwd om zelf aan de slag te gaan, wetende dat er hulp beschikbaar is.
Het nieuwe digitale-inclusiebeleid
De nieuwe Vlaamse regering is nu aan zet om het nieuwe digitale-inclusiebeleid uit te stippelen. Voor veel beleidsdomeinen is er echter nog geen zicht op hoe dat beleid er zal uitzien. Hieronder een opsomming van wat we wel al weten.
Digiplan volgt op Digisprong en Edusprong en heeft de bedoeling om de digitalisering van het Vlaamse onderwijs te bestendigen. Er is nog veel onduidelijk hierover, maar dit weten we wel
Het Digiplan heeft vijf doelstellingen
- Effectief digitaal didactisch handelen,
- Professionalisering van leerkrachten,
- Kwaliteitsvolle digitale leermiddelen,
- Een veilige en aangename leer- en werkomgeving voor leerkrachten en leerlingen,
- Een optimale digitale infrastructuur, met een opvallende overstap van individuele laptops naar een gedeelde infrastructuur in het basisonderwijs.
Belangrijke randvoorwaarden om beroep te kunnen doen op ondersteuning uit het digiplan zijn
- Een volwaardig ICT-beleid op school.
- Inzetten op verbeterde digitale didactiek.
- Een betaalbaar Digiplan voor ouders en scholen.
Ook in het volwassenenonderwijs zullen hervormingen plaatsvinden. Zo zullen de regels rond het inschrijvingsgeld veranderen vanaf schooljaar 2025-2026. De hoogte van het inschrijvingsgeld is afhankelijk van de opleiding waarvoor de cursist zich inschrijft. Er zijn drie tariefniveaus
- Opleidingen die rechtstreeks voorbereiden op een knelpuntberoep: Deze opleidingen zijn gratis voor specifieke doelgroepen. Andere cursisten betalen één euro per lestijd.
- Opleidingen die leiden naar een job: Deze opleidingen kosten één euro voor specifieke doelgroepen. Andere cursisten betalen 2,25 euro per uur
- Opleidingen die niet gericht zijn op werk: Deze opleidingen worden duurder en zullen 4 euro per lesuur kosten. Een verminderd tarief is niet mogelijk.
Dit kan als gevolg hebben dat cursussen over (basis) digitale vaardigheden duurder worden voor cursisten.
