De journalist als gatekeeper
Journalisten kunnen niet over alles een artikel schrijven of een reportage maken. Dat zou voor nieuwsgebruikers ook niet wenselijk zijn: er is immers maar een bepaalde hoeveelheid informatie die mensen dagelijks kunnen verwerken. Daarom moeten journalisten ook de cruciale rol van ‘gatekeepers’ vervullen.
Als gatekeepers bepalen journalisten en nieuwsmedia welke gebeurtenissen relevant en nieuwswaardig zijn, ze bepalen als het ware welke info ze door ‘de poort’ laten, welke nieuwsitems de selectie halen. Deze gebeurtenissen overleven de zogenaamde ‘gates’ van de nieuwsselectie en belanden uiteindelijk bij de nieuwslezer of -kijker.
Hoe verloopt nieuwsselectie?
Of een gebeurtenis het nieuws zal halen, hangt van meerdere zaken af. Soms gaan journalisten af op hun buikgevoel, in andere gevallen krijgen ze druk opgelegd van bovenaf. Maar er zijn ook een aantal factoren die journalisten helpen om hun keuze te maken. Deze factoren worden ook wel ‘nieuwswaarden’ genoemd. Door de jaren heen werd er veel onderzoek gevoerd naar deze nieuwswaarden, waarbij er in totaal zo’n 12 factoren gedefinieerd werden die bepalen of iets nieuwswaardig is:
- De omvang van de gebeurtenis
- Culturele nabijheid en relevantie
- Onvoorspelbaarheid
- Continuïteit
- Betrokkenheid van elitelanden- of personen
- Slecht nieuws
- …
Het proces van nieuwsselectie eindigt niet bij het selecteren van nieuws alleen. De journalist kiest ook een zekere invalshoek voor het artikel of de reportage, en vaak wordt daarbij één specifieke nieuwsfactor uitgelicht. Dat kan mogelijk leiden tot een eenzijdig beeld van de gebeurtenis.
De opkomst van gatewatchers
Intussen krijgen traditionele nieuwsmedia al enige tijd concurrentie van sociale media en onafhankelijke nieuwswebsites. Nieuws dat daar verschijnt, werd doorgaans al eerder gepubliceerd door andere media. Er is dan niet langer sprake van gatekeeping, maar wel van gatewatching: er wordt gekeken welk nieuws de gates al overleefd heeft, om dit vervolgens te reproduceren.
Gatewatchers zijn dus eerder nieuwsverzamelaars dan nieuwsproducenten. Met andere woorden: journalisten hebben als gatekeepers een steeds belangrijkere rol om te bepalen welk nieuws er verspreid zal worden, en om daar ook voldoende duiding bij te geven.
